به گزارش خبرگزاری «حوزه» از تهران، محمدجواد مهدوی‌ نژاد، در آستانه برگزاری کنگره بین المللی علوم انسانی، درباره ترسیم وضع موجود هنر و معماری اسلامی گفت: هنر و معماری اسلامی در شرایط فعلی در دوران گذار قرار دارد؛ گذر از دوران کهن به دوران جدید. هنر اسلامی در بیش از یکصد سال گذشته دچار افت شده است.

رئیس کمیسیون هنر و معماری اسلامی کنگره علوم انسانی ادامه داد: متاسفانه آن دسته از کسانی که با هنر اسلامی آشنایی داشته اند از عرصه عمل دور شده اند. در حال حاضر تمام نظریه های موجود بر گرفته از غرب است و در بخش هایی محدود، مفاهیم معماری و هنر اسلامی حقیقی توسط هنرمندان چیره دست به اجرا در می‌آید.

وی افزود: این دوران در حال گذار است، چرا که عده ای به هنر اسلامی علاقه نشان داده اند. اگر دوران گذار با موفقیت سپری شود، می توان انتظار داشت که هنر اسلامی را در عرصه عمل شاهد باشیم و اگر با ناموفقیت سپری شود همان اتفاقاتی که در سال‌های قبل رخ داده است، تکرار می شود. به همین دلیل این دوران سرنوشت سازی برای کشور است.

مهدوی نژاد در پاسخ به این که ارزش های پایدار هنر و معماری اسلامی – ایرانی  شامل چه مواردی است، گفت: هنوز چنین مفاهیمی برای هنر و معماری اسلامی ایرانی تدوین نشده است. در این میان مفاهیم مادی، تمرکز بر اندیشه ماورای طبیعی و نیازهای واقعی مردم به جای خواسته های تجاری مطرح شده است و اندیشه و معماری اسلامی در جریان غالب و سنتی کشور دیده نمی شود.

*موانع پیش روی هنر و معماری اسلامی

 وی با اشاره به موانع پیش روی نظریه پردازی در حوزه هنر و معماری، گفت: در جلسات تخصصی کارگروه کنگره علوم انسانی اسلامی، 4مانع کلیدی در مسیر نظریه پردازی در حوزه هنر و معماری اسلامی شناسایی شد که هر کدام از این موانع به تنهایی در عدم موفقیت کفایت می کند.

*عدم آشنایی مردم با مفاهیم کلیدی معماری اسلامی

رئیس کمیسیون هنر و معماری اسلامی کنگره علوم انسانی ادامه داد: مانع اول، تقاضا در بازار اجراست. تقاضا در گروه‌های بهره بردار موضوع مهمی است که چالش های اصلی را به دنبال دارد. به عنوان مثال مردم لباس های زیادی در طول سال خریداری می کنند. چه کسی این لباس ها را طراحی می کند؟ چه کسی این لباس ها را می دوزد؟ بازار تقاضا بازاری است که الویت‌های دیگری را در اثر تبلیغات انتخاب کرده است. مردم برای خرید خانه از چه کسانی مشاوره می گیرند؟ مردم چقدر با مفاهیم کلیدی هنر معماری اسلامی آشنا هستند؟ موضوع مهم بحث تقاضا است.

*نگاه ترجمه ای و تقلیدگرایانه

وی درباره دومین مانع، گفت: یکی از مشکلات اساسی این است که در کشور ما و بسیاری از کشورهای جهان سوم شاهد جولان علوم وارداتی هستیم. متأسفانه نگاه ترجمه ای و تقلیدگرایانه باعث شده تا با دانش فعلی نتوانیم پاسخگوی پرسش‌های موجود باشیم. در بررسی‌های سال گذشته مشخص شد که تنها 2درصد از کتاب های موجود در عرصه هنر و معماری از مفاهیم اندیشه اسلامی - ایرانی بهره برده اند!.

*آماری قابل تأمل

مهدوی نژاد خاطرنشان کرد: همچنین در بین مقالات برتر کمتر از 5 صدم درصد به اندیشه اسلامی ایرانی استناد شده است. در بازار عرضه، سهم اندیشه اسلامی- ایرانی بسیار ناچیز و کم رنگ است، بنابر این اگر بخواهیم اقدامی در این زمینه داشته باشیم باید عرضه بسیار گسترده تری را ارائه کنیم.

*اندیشه اسلامی – ایرانی نادیده گرفته شده است!

رئیس کمسیون هنر و معماری اسلامی کنگره علوم انسانی اسلامی افزود: مانع سوم مباحث حقوقی و مقرراتی در زمینه اندیشه اسلامی-ایرانی است. با بررسی مباحث 21 گانه مصوبه وزارتخانه ها یا مباحث کلیدی مورد عمل شهرداری در حوزه معماری، در می‌یابید که  اندیشه اسلامی - ایرانی نادیده یا کمتر در نظر گرفته شده است. مصوبات شورای عالی معماری شهرسازی نیز از این قاعده مستثنی نیست، اگر بودجه اختصاص داده شده از سوی وزارت علوم و تحقیقات فناوری و نیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این حوزه با سایر حوزه را مقایسه کنیم، مشخص است که به این بحث کمتر توجه شده است. و امروز مهمترین ضعف در حوزه نظریه پردازی در این دو نهاد است.

*ضعف برندسازی در حوزه معماری اسلامی

 وی بیان کرد: چهارمین مانع، نشانه‌ها و برندسازی است. در حوزه هنر اسلامی- ایرانی در امر برند سازی، بسیار ضعیف عمل شده است. البته در دوره پهلوی اول و دوم بسیار آگاهانه در مسیری غیر از مسیر اسلامی- ایرانی تمرکز وجود داشت و امروز نیز همان مسیر با روش غیرآگاهانه ادامه دارد. بیش از 250 مسابقه مهم بین المللی مانند جشنواره فجر در زمینه هنری وجود دارد که می تواند آغازی برای برند سازی در مسیر اسلامی- ایرانی باشد.

*نقش هنر در پیشرفت و توسعه فرهنگی

مهدوی نژاد، همچنین درباره نقش و جایگاه هنر در پیشرفت و توسعه فرهنگی گفت: اگر از دوره هخامنشیان تخت جمشید در ذهن مان تداعی می شود، علت این است که هنر و معماری اصیل ترین نقطه تلاقی فرهنگ و تمدن اسلامی است.  فرهنگ سازی بدون هنر و معماری، کوتاه مدت و بی اثر خواهد بود.

*هیچ فرهنگی بدون قرار گرفتن در هنر و معماری پایدار نمی ماند

رئیس کمسیون هنر و معماری اسلامی کنگره علوم انسانی اسلامی یادآور شد: بسیاری از مردم زمانی که داستان‌های مربوط به زندگی حضرت علی(ع) مطرح می‌شود، بیش ازآن که کتابی را درباره آن حضرت به یاد آورند، سریال امام علی (ع) در ذهنشان مرور می شود، یا زمانی که از گذشته ایران صحبت می‌شود بیشتر از آن که قوانین،‌ مقررات و معارف در این زمینه را به یاد داشته باشند، معماری و هنر را به یاد دارند.  این موارد یک پیام بلند دارد و آن مفهومی است که مقام معظم رهبری بارها به آن اشاره فرموده‌اند که هیچ فرهنگی بدون قرار گرفتن در هنر و معماری نمی‌تواند پایدار بماند.

انتهای پیام